ÖSYM SORULARI
II. ÜNİTE: UYGARLIĞIN DOĞUŞU VE İLK UYGARLIKLAR
1. KONU: TARİHÎ ÇAĞLARA GİRİŞ
1.Tarih Öncesi Çağlar
1. Eski bir yerleşme yerinde yapılan kazıda elde edilen bulgular, burada yaşayanların taş devrinden sonra, bakır, tunç ve demir devirlerine aynı zamanda girmiş olduklarını göstermektedir.
Bu yerleşme yerinde yaşayanlar için aşağıdakilerden hangisinin doğru olması en güçlü olasılıktır?
A) Madenleri işlemek için ateşten yararlanmayı geç
öğrenmişlerdir.
B) Yerleşme yeri, bakır, kalay ve demir madenleri bakımından zengindir.
C) Bakır ve tunç eşyalara çok geç gereksinim duymuşlardır.
D) Taş devri uygarlığını yaşayanlar demir devrini yaşayanlardan etkilenmişlerdir.
E) Yerleşme yerinde köklü iklim değişmeleri olmuştur.
(1981-ÖSS)
2. Tarih öncesinin devirlere ayrılmasında aşağıdaki gelişmelerden hangisi daha çok etkili olmuştur?
A) Bazı hayvanları evcilleştirme
B) Giyim kuşamda değişme
C) Tarımla uğraşma
D) Toplumsal dayanışma
E) Araç ve gereç yapma
(1984-ÖSS)
3. "Eski bir yerleşme yerinde yapılan araştırmada toprağın en alt katından en üst katına doğru sırasıyla yontma taş, cilâlı taş, bakır, tunç ve demirden yapılmış araçlara rastlanmıştır."
Sadece bu bilgiler dikkate alındığında, bu yerleşme yerinde yaşayanlar için aşağıdakilerden hangisinin doğru olup olmadığı belli değildir?
A) Demiri işlemesini en son öğrendikleri
B) Uygarlaşmalarının tarihsel gelişmeye uygun olduğu
C) Topraktan eşya yapmakta ilerlemiş oldukları
D) ilk araçlarını taşlardan yaptıkları
E) işledikleri ilk metalin bakır olduğu
(1985-ÖSS)
4. Cilâlı Taş Devri'nde yiyecek olarak kullanılmak üzere çeşitli bitkiler yetiştirilmeye başlanmış, su kıyılarında birbirine bitişik bahçeli evler yapılmış, taşlardan yapılan alet ve silahlar daha kesici hâle getirilmiş, bitki liflerinden giysiler, yiyecekleri saklamak için topraktan çanak çömlek yapılmıştır.
Bu açıklamada, Cilâlı Taş Devri'nde aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmiş olduğunu gösteren bir kanıt yoktur?
A) Yerleşik hayala geçilmesi
B) Topraktan eşya yapılması
C) Kullanılan silahların geliştirilmesi
D) Tarım üretimine geçilmesi
E) Yazının bulunması
(1991 -ÖSS)
5.Kalkolitik çağda, Anadolu'da avcılık önemini kaybetmiş, tarım öncelik kazanmıştır.
Bu bilgiye dayanarak Kalkolitik çağ ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine varılabilir?
A) Verimli topraklara göç edilmiştir.
B) Yerleşik hayata geçilmemiştir.
C) İnsanların yaşantısı değişmiştir.
D) Hayvancılık yapılmamıştır.
E) Tüketim üretimden çok olmuştur.
(1996 - ÖSS)
6. Osmanlı imparatorluğunda,
- İstanbul’un fethi ile Kuruluş,
- H. Viyana Kuşatması ile Duraklama,
- Patrona Halil ayaklanması ile Lale devirleri sona ermiştir.
Bu bilgilere dayanarak, devirlerin sona ermesinde aşağıdakilerden hangisinin temel alındığı savunulabilir?
A) Diğer devletlerle ilişkilerin
B) Ünlü kişilerin
C) Önemli olayların
D) Yapılan yeniliklerin
E) Kentlerin el değiştirmesinin
(1997-ÖSS)
7. Kazılarda ortaya çıkarılan eski yerleşim yerlerinin pek çoğunda yiyecek pişirme ve saklama kapları, giysiler, silahlar gibi eşyalara rastlanmaktadır.
Bu durum, aşağıdakilerden hangisine bir kanıt olabilir?
A) Araç ve gereçlerin paylaşılmasına önem verildiğine
B) Topluluklar arasında ticaret yapıldığına
C) insan gereksinimlerinin birbirine benzediğine
D) Uygarlık düzeyinin toplumdan topluma değiştiğine
E) insanlar arasında barışın egemen olduğuna
(2001 - ÖSS)
8. Eski bir yerleşim yerinde yapılan kazıda M.Ö. 3000'li yıllara ait kültürel kalıntı katlarıyla M.Ö. 2000'li yıllara ait kültürel kalıntı katları arasında yoğun kültürel kalıntılar bulunmuş, ayrıca aynı yerleşim yerinde M.Ö. 2000'li yılların başlarına ait, topraktan yapılmış yeni bazı buluntular çıkarılmıştır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisine bir kanıt olabilir?
A) Bölgenin uzun süren saldırılar nedeniyle terk edildiğine
B) Günümüzden dört - beş bin yıl önce bölgede yerleşim olduğuna
C) Bölgede köklü iklim değişiklikleri olduğuna
D) Bölgede yaşayanların metali tanımadığına
E) Kültürel kalıntıların aynı topluluğa ait olduğuna
(2005 - ÖSS)
9. Tarih öncesinde yaşayan insanların önce taş, sonra toprak, daha sonra madenden yararlanmaları aşağıdakilerden hangisini gösterir?
A) insanların bilgi birikiminin giderek arttığını
B) Yaşayan insan sayısında artış olduğunu
C) İnsanların farklı ortamlarda, dağınık halde yaşadıklarını
D) Taş, toprak ve madenin kullanılma sürelerinin aynı olduğunu
E) Bazı madenlerin doğada çok az bulunduğunu
(2006 - ÖSS/Sos. 1)
10. Aşağıdakilerden hangisinin Cilalı Taş Devrini Yontma Taş Devrinden ayıran özelliklerden biri olduğu savunulamaz?
A) Köylerin kurulması
B) Tarımla uğraşılması
C) Araç ve gereç yapılması
D) Dokumacılığın başlaması
E) Hayvanların evcilleştirilmesi (2010-YGS)
11. Diyarbakır yakınlarında bulunan Çayönü yerleşim yerine ait aşağıdaki bilgilerden hangisinin, erken dönemlerde bile malzemelerin yer değiştirdiğine ve olası bir ticaretin varlığına kanıt olduğu savunulabilir?
A) Av etkinliklerinde evcilleştirmiş köpeklerin kullanılması
B) Tarımsal etkinliklerde değirmen taşları ve orakların kullanılması
C) Kolye yapımında çeşitli renklerde taş boncuklarla deniz kabuklarının kullanılması
D) Girişleri çatıda olan tahıl ambarlarının bulunması
E) MÖ 7000 yılına tarihlenen en eski dokuma parçasının bulunması
(2012-YGS)
2. KONU: İLKÇAĞUYGARLIKLARI
1. Kültür ve Uygarlık
2. Mezopotamya Uygarlığı
1. İlkçağ'da, Mezopotamya'nın kuzeyine Yukarı, güneyine Aşağı Mezopotamya dendiği halde, Mısır'ın kuzeyine Aşağı, güneyine Yukarı Mısır denmiştir.
"Yukarı ve Aşağı" şeklindeki bu belirlemeler neye dayanarak yapılmıştır?
A) Ekvatora olan uzaklığa
B) Ovaların konumuna
C) Yerleşim merkezlerinin dağılışına
D) Nehirlerin akış yönüne
E) Dağlık bölgelerin konumuna
(1983-ÖSS)
2. Mezopotamya'da Sus'ta bulunan, taranmışüçgen, taranmış baklava dilimli motifler ve çizgiler içeren seramik çanaklara Aşkabat yakınlarında Anav yöresinde de rastlanmıştır.
Bu bilgiye dayanarak,
I. Buluntular, insanlık tarihi ile ilgili bilgilere ulaşılmasını sağlamıştır.
II. Seramik sanatı, farklı yerleşim yerlerinde aynı zamanda başlamıştır.
III. insanlar seramiği gereksinimlerini karşılamada kullanmıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız l B) Yalnız II C) I ve III
D) II ve III E) l, II ve III
(2002 - ÖSS)
3. ilk Çağda Mısır'da mimari eserler daha çok taştan yapıldığı hâlde Mezopotamya'da kerpiç ve tuğladan yapılmış, taş, Mısır'a nazaran daha az kullanılmıştır.
Yalnız bu bilgiyle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) Mezopotamya taş işçiliği dalında Mısır'ın etkisinde kalmıştır.
B) Mezopotamya'da sanattan çok bilime önem verilmiştir.
C) Mezopotamya mimarisinde dini duygu ve düşüncelerin etkisi olmuştur.
D) Coğrafi durum ve yaşayışşartlarının farklı olması sanatta etkili olmuştur.
E) Taşın mimaride kullanılması yapıların tarihî açıdan değerlendirilmelerini kolaylaştırmıştır.
(2008 - ÖSS/Sos. 1)
3. Orta Asya Uygarlığı
1. Ön Asya'da yapılan bir kazıda bulunan M.Ö. 4000 yılına ait bazı eserlerin, Orta Asya'da bulunan M.Ö. 5000 yılına ait eserlere benzediği görülmüştür.
Aşağıdakilerden hangisinin ortaya konması, bu uygarlığın Orta Asya uygarlığından etkilendiğine bir kanıt olabilir?
A) Bulunan eserlerin aynı tarih devrine ait olduğunun
B) Ön Asya uygarlığını yaratanların Orta Asya'dan
geldiklerinin
C) Orta Asya uygarlığının ileri bir uygarlık olduğunun
D) Ön Asya uygarlığının başka uygarlıkları etkileme-
diğinin
E) Ön Asya'da bulunan eserlerin daha çeşitli olduğunun
(1983-ÖSS)
2. Aşkabat yakınlarında Anav'daki bir kurganda yapılan kazıda en alt katta evleri kerpiçten yapılmış bir köy bulunmuştur. Çıkan eşyalar arasında el değirmenleri ve evlerde kömür hâline gelmiş buğday ve arpa taneleri, yine aynı katta üzerleri boyanmış ve şekillerle süslenmiş kilden yapılma çömlekler, insan ve hayvan heykelleri çıkmıştır.
Bu durumla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Sanatla uğraşıldığı
B) Bir yerleşim alanı olduğu
C) Tahıl ürünlerinin tanındığı
D) Topluluk hâlinde yaşanıldığı
E) Üretim gereçlerinin ortak kullanıldığı
(2008- ÖSS/Sos. 1)
4. Mısır Uygarlığı
1. I. Eski Mısırlılar İlk takvimi bulmuşlar, sonra Sezar ve
daha sonra da Papa XIII. Gregor bu takvimi geliştirerek bugün kullanılan takvimi oluşturmuşlardır.
II. Fenikeliler ilk alfabeyi bulmuşlar, sonra Yunanlılar
ve daha sonra da Romalılar bu alfabeyi geliştirerek bugün kullandığımız Latin alfabesini oluşturmuşlardır.
Bu bilgiler, bugün yararlanmakta olduğumuz takvim ve alfabenin nasıl geliştirilmiş olduğunu göstermektedir?
A) Din ve devlet adamlarının yardımlarıyla
B) Savaşlar sırasındaki kültür alış verişleriyle
C) Yeni buluşların ödüllendirilmesiyle
D) Değişik kişi ve toplumların katkılarıyla
E) Ulusların birbirleriyle yarışmalarıyla
(1982-ÖSS)
2. İlkçağ'da Mısır'da tarım ürünlerinden alınan verginin belirlenmesi matematiğin, Mil nehrinin taşma zamanının hesaplanması astronominin, Nil sularının tasmasıyla bozulan arazi sınırlarının yeniden saptanması ise geometrinin gelişmesinde etkili olmuştur.
Yukarıda verilen bilgilere dayanarak aşağıdaki genellemelerin hangisine ulaşılabilir?
A) ihtiyaçlar insanları bilimsel çalışmaya yönlendirmiştir.
B) Coğrafi konum tarımda verimliliği etkilemiştir.
C) Doğa olayları kontrol altına alınmıştır.
D) İnsanların yerleşik hayata geçmesinin bir nedeni tarımdır.
E) insanlar arasında kültür benzerlikleri vardır.
(1995-ÖSS)
5. İran Uygarlığı
…………………
6. Hint Uygarlığı
…………………
7. Çin Uygarlığı
…………………
8. Doğu Akdeniz Uygarlığı
1. İlkçağ'da Fenike, Ortaçağ'da Venedik ve Ceneviz, Yeniçağ'da Portekiz ve İspanya, Yeniçağ'da da İngiltere en çok hangi başarılarıyla ün kazanmışlardır?
A) Güzel sanatlar B) Devlet yönetimi
C) Deniz ticareti D) Bilimsel çalışmalar
E) Harp sanatr
(1983-ÖSS)
2. Kudüs'ün aşağıdaki özelliklerinden hangisi, bu kentin hem Museviler hem Hıristiyanlar, hem de Müslü-manlarca kutsal sayılmasında başlıca etkendir?
A) Bu dinlere inanan insanların birlikte yaşadığı bir yer olması
B) Bu dinlerce önemli sayılan mabetlerin bulunması
C) Çeşitli uygarlıkların izlerini taşıması
D) Uzun süre ticaret merkezi olması
E) Önemli bir jeopolitik konumda bulunması
(1991 - ÖSS)
9. Anadolu Uygarlığı
1. l. M.Ö. 3000: Sümerler çivi yazısı kullanmışlardır.
II. M.Ö. 1280: Hitillerle Mısırlılar arasında Kadeş Antlaşması yapılmıştır.
III. M.Ö. 700: Lidyalılar ticaret hayatında para kullanmışlardır.
Bu üç olayın ortak yönü nedir?
A) Meydana geldikleri dönemlerdeki toplum yapısını
yansıtmaları
B) Bu tür olayların ilk örneklen olmaları
C) Oluşmalarında birbirlerinden etkilenmeleri
D) Uluslararası ilişkileri içermeleri
E) Uluslararası etkileşimi hızlandırmaları
(1982-ÖSS)
2. Hitit Krallığı, feodal beyliklerden oluşmuş bir devletti. Daha sonraları bu beylikler kaldırılmış, yerlerine valiler atanmıştır.
Bu değişiklikle ulaşılmak istenen amaç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Saltanat kavgalarınıönlemek
B) Beylerden, daha önemli görevlerde yararlanmak
C) Merkezi yönetimi güçlendirmek
D) Beyler arasında anlaşmazlık çıkmasınıönlemek
E) Yönetimde, yetenekli kişilere görev vermek
(1990-ÖSS)
3. Tarihte ticaret alanında değiş - tokuş usulünün ortadan kalkmasını ve böylece, ekonomik hayatın büyük ölçüde gelişmesini sağlayan buluş aşağıda-kilerden hangisidir?
A) Pusula B) Para C) Yazı
D) Takvim E) Kâğıt
(1990-ÖSS)
4. Mısır'da, öğütleri ve ahlak kurallarını kapsayan, M.Ö. 3000 yıllarına ait edebi eserler bulunmuştur. Anadolu'nun tarih öncesi dönemlerini aydınlatan, aynı yıllara ait buluntular arasında bu tür eserlere rastlanmamaktadır. Anadolu'da aynı döneme ait buluntular sadece günlük işlerde kullanılan eşyalardan oluşmaktadır.
Bu farkın, Anadolu'nun hangi özelliğinin bir sonucu olduğu savunulabilir?
A) Önemli ticaret yollan üzerinde bulunmasının
B) Sık sık istilaya uğramasının
C) ihtiyaçların Mısır'dakinden farklı olmasının
D) Yazıya geçişin daha geç başlamasının
E) Verimli topraklara sahip olmasının
(1992 – ÖSS)
5. İlkçağ'da İyonya'da;
- Tales ilk kez güneş tutulmasını hesaplamış
- Pisagor ilk kez dünyanın yuvarlak olduğunu ileri sürmüştür.
İyonya'daki bu gelişmeler aşağıdakilerden hangisini gösterir?
A) Çeşitli etnik grupların bir arada yaşadığını
B) Bilimsel çalışmalar yapıldığını
C) Yöneticilerin çok sık değiştiğini
D) ilk yerleşim yerlerinin burada kurulduğunu
E) İnsanların gelir düzeyine göre sınıflara ayrıldığını
(1994-ÖSS)
6. Urartuların mezarlarını oda ve ev biçiminde yapıp içine çeşitli eşyalar koymaları aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
A) Ticarette değiş - tokuş usulünü uyguladıklarının
B) Mimarlıkta geliştiklerinin
C) Birden fazla tanrıya inandıklarının
D) Barış içinde yaşadıklarının
E) Hayatın ölümden sonra da devam ettiğine inandıklarının
(1994-ÖSS)
7. Hititlerde tarih yazıcılığı ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi, tarafsız tarih anlayışının bir göstergesidir?
A) Yıllıkların, Sümer çivi yazısıyla yazılması
B) Yıllıkların, kralların yaptıkları işler konusunda bilgi vermek için yazılması
C) Kralların, zaferleri kadar yenilgilerini de yıllıklara yazdırmış olmaları
D) Yıllıkların, özellikle ünlü kralların dönemlerini içermesi
E) Yıllıkların edebî dille yazılmış olması
(1998-ÖSS)
8. Hattuşaş'ta bulunan ve Hititlerle Mısırlılar arasında yapılan Kadeş Barışı ile ilgili olan metinde, antlaşmaya Hitit Kralı Hattuşili'nin mühürü yanında, Hitit Kraliçesi Pudahepa'nın mühürü de basılmıştır.
Bu bilgi aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
A) Antlaşmanın eşit koşullar altında yapıldığının
B) İki devletin yöneticileri arasında akrabalık kurulduğunun
C) Antlaşmanın uzun süre yürürlükte kalacağının
D) Kraliçenin devlet işlerinde söz sahibi olduğunun
E) Eski Anadolu'da, yasaların kadınları koruduğunun
(1999-ÖSS)
9. Anadolu ile Mezopotamya arasında Eski Çağ'da var olan ticaret ilişkilerinin Orta Çağ'da Anadolu Selçukluları döneminde de devam etmesi ve önemini korumasında,
I. iki bölge arasında ulaşım kolaylıklarının olması,
II. iki bölgenin üretimlerinin birbirinin gereksinimlerini karşılayacak nitelikte olması,
III. iki bölge arasında siyasi sorunların bulunması
durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız l B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
(2003 - ÖSS)
10. Hititlerin ilk zamanlarında,
l. fethedilen toprakların yönetiminin prenslere verilmesi,
Il. prenslerin kendilerine verilen topraklara karşılık, savaş sırasında kralın ordusuna katılacak asker ve araba temin etmesi,
III. ekonomilerinde hayvancılığın önemli bir yer tutması
durumlarından hangilerinin feodal timar sisteminin uygulandığını gösterdiği savunulabilir?
A) Yalnız l B) Yalnız II C) Yalnız III
D) l ve II E) II ve III
(2009 - ÖSS/Sos. 1)
10. Ege ve Yunan Uygarlığı
1. Atina şehir devletinde halkın yardımıyla başa geçen Klistenes, sınıf ayrılığını ortadan kaldırmaya çalışmış, halk meclisi kurmuş, bu meclise geniş yetkiler vermiştir.
Klistenes'in bu reformlarla ulaşmak istediği amaç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Halkın ülke dışına göçünüönlemek
B) Kanunları yazılı hale getirmek
C) Halkı dış saldırılara karşı korumak
D) Yunan şehir devletlerini birleştirmek
E) Halkın yönetime katılımını artırmak
(1993-ÖSS)
11. Roma Uygarlığı
1. Bizans'ta sanatçılar dinin ve imparatorluğun emrinde çalışmışlardır.
Buna göre Bizans'ta sanatçıların aşağıdakilerin hangisi bakımından engellendiği savunulabilir?
A) Anadolu topraklarında var olmuşçeşitli uygarlıklardan yararlanmaları
B) Siyasi otoriteyi artırmada yardımcı olması
C) Süslemeye dayalı eserler yapmaları
D) Yönetimden maddi destek almaları
E) İşleyecekleri konularıözgürce seçmeleri
(1995-ÖSS)
Tarih Öncesi Çağlar
1.D 2.E 3.C 4.E 5.C 6.C 7.D 8.B 9.A 10.C 11.C
Mezopotamya Uygarlığı
1.D 2.C 3.D
Orta Asya Uygarlığı
1.B 2.E
Mısır Uygarlığı
1.D 2.A
Doğu Akdeniz Uygarlığı
1.C 2.B
Anadolu Uygarlığı
1.B 2.C 3.B 4.D 5.B 6.E 7.C 8.D 9.C 10.D
Ege ve Yunan Uygarlığı
1.E
Roma Uygarlığı
1.E
